Mustafakemalpaşalı Kimya Mühendisi ve Araştırmacı-Yazar Ekrem Hayri Peker’in Bursa üzerine yazdığı 8’inci kitabı ‘1950-1960 Yılları Arasında Yerel Basının Gözünden Bursa’da Sinema ve Magazin’, Ekin Kitap’tan yayımlandı.
Bursa’da yayımlanan gazeteleri incelediği eserinde Peker, ABD’nin ‘Türk toplumunu dönüştürmek için sinemayı kullandığı’ gerçeğine ulaştığını söylerken; “Gazetelerin Hollywood haberlerine tam sayfa ayırdığını görünce, Halkevlerinin neden kapatıldığını bir kez daha anladım. Sinema, sadece sinema değildir” dedi.
Belgeseltarih.com yazarı ve kurucu ortaklarından Ekrem Hayri Peker’in son kitabı okurlarla buluştu.
Mustafakemalpaşa doğumlu yazar, ‘1950-1960 Yılları Arasında Yerel Basının Gözünden Bursa’da Sinema ve Magazin’ adlı kitabında, yerel gazetelerde yabancı sinemaya ayrılan haberler üzerinden kültürel değişimi gözlemledi.
‘SİNEMA, SADECE SİNEMA DEĞİLDİR’
Kitap hakkında bilgiler veren Ekrem Hayri Peker; “Bu çalışmam için 1950 ve 1960 yılları arasında Bursa’da yayımlanan ANT, Hâkimiyet Milletindir ve Yeni Ant gazetelerini inceledim. Bu araştırmamın sonunda ‘sinemanın sadece sinema olmadığı’ gerçeğine ulaştım. 1950 yılından başlayarak incelediğim 11 yıllık yerel gazetelerde Türk sinemasına ayrılan yer bir nüshayı ile doldurmuyordu. Oysa Bursa film çekilen bir yerdi. Üstelik her yıl 50-70 film çevrilen İstanbul’un dibindeydi. Yerel gazetelerinde yerli sinemaya ayrılan haber, okuru çok olan dansöz ve striptizci haberleriyken, hemen her gazete nüshasında Hollywood artistlerinin çevirdiği filmler ve onların aşk hayatlarına ait haberler resimli olarak yer alıyordu. Hollywood’la, magazinde, sadece İngiliz kraliyet ailesi haberleri yarışıyordu.
Bu haberlerin resimlerinin klişelerini bu işle görevli elçilik basın ataşeleri veya kültür merkezlerindeki görevlilerin hazırlayıp gazetelere dağıtıyorlardı. Gazetelerin Hollywood haberlerine tam sayfa ayırdığını görünce, Halkevlerinin neden kapatıldığını bir kez daha anladım. Anadolu’nun dört bir yanına yayılmış şubeleriyle, başta tiyatro ve sinema olmak üzere bir kültür merkezi olan, halk kültürünü derleyen Halkevleri kapatılınca, televizyonun bilinmediği, radyo sayısının yüz binlerde olduğu, Türkiye’nin dörtte üçüne radyo yayınlarının ulaşmadığı, İstanbul ve Ankara’da basılan gazetelerin il ve ilçelere bir hafta veya on beş günde bir ulaştığı bir ülke Amerikan kültürüne teslim edildi” dedi.
‘YEŞİLÇAM 60’LARDA HOLLYWOOD’U YENDİ’
Halkevlerinin kapatılmasının sadece Demokrat Parti iktidarının kararı olmadığını ve ABD’nin de ‘Türk toplumunu dönüştürmek için sinemayı kullandığı’ sonucuna vardığını belirten Peker; “Vardığım diğer bir sonuç, 1953 yılında kapatılan Milliyetçiler Derneği’nin de İngiliz isteğiyle kapatıldığı oldu.
‘Sinema, sadece sinema değil’ demiştik. Evet, Amerikan kültürünün yayılması Amerikan filmleri ve bunları göstermek için makineler gerekiyordu. ABD tarafından, ülkemize çok sayıda 8 mm, 16 mm ve az sayıda 35 mm film makineleri yanlarında jeneratörleriyle gönderildi. Gelen film makineleri merkez okullara, eğitim merkezlerine ve kamu fabrikalarına dağıtıldı. Yerel veya ulusal gazetelerin, dergilerin Hollywood sözcülüğünü sürdürdüler ama 1960’ların başında Yeşilçam Hollywood’u yendi ve bunu günümüze kadar sürdürdü” ifadelerini kullandı. Kitap, internet üzerinden veya Bursa’da Ekin Kitabevi’nden temin edilebilinir.
EKREM HAYRİ PEKER KİMDİR?
Kimya Mühendisi, Araştırmacı-Yazar ve STK yöneticisi olan Ekrem Hayri Peker, 2 Ekim 1954 tarihinde Mustafakemalpaşa’da doğdu. Anadolu Üniversitesi Kimya Mühendisliği bölümünü bitirdi. TÜBİTAK veri tabanına kayıtlı, ‘Teknoloji tabanlı Başlangıç Firmalarına Özel İş Geliştirme’ mentörü, C Grubu İş Güvenliği uzmanı olarak Nano kimyasalların tekstil materyallerine uygulamalar konusunda üniversitelerde konferanslar verdi. İngiltere ve Pakistan’daki üniversitelerin düzenlendiği sempozyumlara çağrıldı. Gönderdiği bildiriler kabul edildi. Halen Bursa’da ikamet ediyor ve Tekstil Araştırmaları Derneği başkanlığını yürütüyor. Evli ve iki çocuk babası olan Peker, iyi derecede Özbekçe, orta derecede Rusça ve İngilizce biliyor.
ESERLERİ:
Basılı Kitapları: Teşkilat-ı Mahsusa’dan Kuşçubaşı Hacı Sami Bey, Özbek Mektupları, Anadolu’dan Kafkasya’ya Zekeriya Efendi, Yeşim Taşı Ön Türkler ve Türk Tarihinden Kesitler, İnegöl’de Nostaljik Bir Gezinti, Tekstile Giriş, Tekstilcinin El Kitabı, Tekstil El Kitabı, Örme El Kitabı, Bir Cihan İmparatorluğu Kurma Mücadelesi Teşkilat-ı Mahsusa, Emirsultan-Heykel Arasında Nostaljik Bir Gezinti.
E-Kitapları: Tekstile Giriş, Zeus’un İzinde, Özbek Mektupları, Kendi İşletme Dilini Yaratmak, Yeşim Taşı, Tarih Türklerle Başlar ve Bursa Sinemaları.
