Mustafakemalpaşa Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Aydemir, tarım sektörünün gündeminden düşmeyen salça ihracat kısıtlamasına ilişkin önemli açıklamalar yaptı.
2022 yılında Türkiye’de domates salça ihracatına kota sınırlaması getirilmesi neticesinde, üretilen salçanın tamamının satılamadığını ve sektördeki büyük firmaların elinde stok devirleri oluştuğunu kaydeden Mehmet Aydemir; “İhracat kısıtlamasının devam ettirilmesi durumunda domates fiyatları daha da düşecek, ürün tarlada kalacaktır. Bunun neticesinde çiftçi bu sene çok büyük zarara uğrayacaktır” diye konuştu.
TEHLİKE ÇANLARI
İhracat kısıtlaması nedeniyle Türk salçasının, dünya pazarlarındaki payını ve önemini kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya olduğunun altını çizen Aydemir; “Türkiye’nin dünya salça ticaretindeki yerini koruması, hatta güçlendirilmesi için ihracat kısıtlamalarının kaldırılması hatta ihracatın desteklenmesi gereklidir. Aksi halde yurt dışı müşteriler farklı ülkelerdeki salça üreticileri ile anlaşacak ve Türkiye ihracatı bundan kalıcı olarak zarar görecektir” uyarısında bulundu.
Mustafakemalpaşa Ziraat Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Aydemir, salça ihracat kısıtlamasının kaldırılması gerektiğini söyledi.
Mustafakemalpaşa’yı da içine alan Güney Marmara Bölgesi’nde yaygın olarak sanayi tipi domates tarımı yapıldığını kaydeden Aydemir; “Yıllar bazında değişmekle beraber yıllık olarak 3.500-4.500 civarı zirai işletmede (çiftçi) toplamda 90-130 bin dekar civarı domates tarımı yapılmaktadır. Domates tarımı emek yoğun bir iş olup, 3.500-4.500 zirai işletmede çiftçi ve tarım işçisi olarak toplamda 80-90 bin kişiye istihdam sağlanmaktadır” dedi.
‘ÇİFTÇİ BÜYÜK ZARAR UĞRAYACAK’
2022 yılında Türkiye’de domates salça ihracatına kota sınırlaması getirildiğini hatırlatan Mehmet Aydemir; “Bu sebeple 2022 yılında üretilen salçanın tamamı satılamadı ve sektördeki büyük firmaların elinde stok devirleri oluşmuştur. İhracat kısıtlaması nedeniyle üretici firmaların stoklarında salça olması nedeniyle yeterli miktarda sözleşme yapılamamış ve dikimi gerçekleştirilen domateslerin büyük bir oranı serbest piyasa koşullarında dikilmek zorunda kalınmıştır. Açık tarla alanlarındaki domates hasat işlemi Ege Bölgesi’nde 15 Temmuz civarında başladı ve şu anda serbest piyasa domates fiyatları sözleşme fiyatlarından yaklaşık % 25 düşük olarak devam etmektedir. Güncel serbest piyasa domates fiyatı 2,0-2,2 TL/kg seviyelerinde işlem görmektedir. Bu fiyatlar domates çiftçisinin maliyetinin altında olup, ihracat kısıtlamasının devam ettirilmesi durumunda domates fiyatları daha da düşecek, ürün tarlada kalacaktır. Bunun neticesinde çiftçi bu sene çok büyük zarara uğrayacaktır” diye konuştu.
‘PAZAR PAYI KAYBEDİLECEK’
Güncel maliyetler dikkate alındığında 1 dekar domates yetiştirme maliyetinin yaklaşık 22.000 TL/dekar olduğunu, çiftçinin domates üretiminden zarar etmesi durumunda önümüzdeki yıllardaki domates tarımının bu durumdan çok olumsuz etkileneceğini dile getiren Aydemir; “Ülkemiz ekonomisi için çok faydalı olan bu tarım ürününden ülkemiz ve çiftçimiz faydalanamayacaktır. Bunun neticesinde ülkemiz çiftçileri daha düşük getirisi olan, katma değersiz ürünlere yönelmek zorunda kalacaktır. Domates tarımının olumsuzluklardan zarar görmesi neticesinde, tüm dünyada değer gören Türk salçası, dünya pazarlarındaki payını ve önemini kaybedecek, bunun sonucunda da hem ülkemiz hem de çiftçimiz kaybedecektir” değerlendirmesinde bulundu.
‘İHRACAT KISITLAMALARI KALDIRILMALI’
Ziraat Odası Başkanı Mehmet Aydemir şöyle konuştu; “Tamamen yerli üretimle yetiştirilen domateslerimizle üretilen salçamızın ihracatından ülkemiz ekonomisine döviz girdisi sağlanmaktadır. Eskiden ihracat edilen salçaya karşılık çiftçiye tarımsal destekleme teşviki verilirken, bugün ihracat kısıtlamasından ötürü çiftçimiz zarar görmektedir. İhraç edilen salçadan elde edilen satış gelirinin çok büyük bir kısmı çiftçiye, işçiye, toprağımıza direk geri dönen bu ürünün ihracatının zarar görmesi ülkemize çok büyük bir kayıp oluşturacaktır. Domates tarımının yapıldığı Ege, Güney Marmara ve İç Anadolu bölgelerinde domates tarımı yaygın olarak yapılmaktadır. Bu bölgelerde domates tarımı toplam ekim deseni içerisinde ikinci ya da üçüncü sırada yer almaktadır. Domates tarımının zarar görmesi durumunda bu bölgelerdeki hem çiftçilerimiz hem bölge ekonomileri hem de bu bölgelerde kurulu domates işleme tesisleri büyük zarar görecektir. 2022 yılı AMITOM verilerine göre dünyadaki sanayi domates üretimi 37,94 milyon ton olarak gerçekleşmiştir, 2023 yılı tahminleri ise % 12 artış ile 42,59 milyon ton olarak tahmin edilmektedir. Türkiye’nin dünya salça ticaretindeki yerini koruması, hatta güçlendirilmesi için ihracat kısıtlamalarının kaldırılması hatta ihracatın desteklenmesi gereklidir. Aksi halde yurt dışı müşteriler farklı ülkelerdeki salça üreticileri ile anlaşacak ve Türkiye ihracatı bundan kalıcı olarak zarar görecektir. Bu nedenle 2023 sezonundaki satış fırsatlarının kaçırılmaması sürdürülebilir ihracat bağlantıları için çok kritik olup, satış bağlantılarının yapılabilmesi için ihracat kısıtlamasının acilen kaldırılması ve kamuoyuna duyurulması gereklidir.”
‘DEVLETİMİZDEN ÇÖZÜM BEKLİYORUZ’
Türkiye’de iç pazarda tüketilen salça miktarının 170 bin ton civarında olduğunu vurgulayan Aydemir; “Bu veri ile Türkiye sezona sıfır stok ile giriyor olsa bile, ülkenin salça ihtiyacı 170 bin ton civarında olup, bu miktarda salçanın üretilmesi için de 1,2 milyon ton domatese ihtiyaç vardır. Domates tarla verimi 8 ton/dekar civarında olup, iç piyasa tüketimi için Türkiye genelinde 150 bin dekar sanayi tipi domates tarımı yeterli olmaktadır. Hâlbuki 2023 yılı tohum satışlarına göre Türkiye geneli sanayi tipi domates tarım alanları toplamı 550 bin dekar civarında olup, ihracat kısıtlamaları 400 bin dekarlık domates tarımını riske etmekte, bu alandan üretilecek hammaddenin tarlada kalmasına ve heba olmasına neden olacaktır. Çiftçi ve salça sanayi tesislerinin zarar görmemesi için acilen salça ihracat kısıtlamasının kaldırılması ve ihracatın serbest bırakılması gereklidir. Ziraat Odaları yönetimleri olarak devletimizden çözüm bekliyoruz. Acilen konunun değerlendirilmesi ve salça ihracat kısıtlamasının kaldırılması ve bu durumun kamuoyuna duyurulması gereklidir” ifadelerine yer verdi.
