“Dost için sırtımı köprü yapmaya hazırım ben; yeter ki, temiz kalpleri taşıyan ayaklar geçsin üstümden. Üstünden geçtiğin köprüleri yıkma, bir gün geri dönmek zorunda kalabilirsin.” A. France
Kaynak: Anayurt Gazetesi
Bursa Mustafakemalpaşa ilçemizdeki Doğancı Köyü Köprüsünü araştırmak ve incelemek için zaman zaman Doğancı köyüne gittim.
2021 yılı Ağustos ayında köye gittim. Köyde köprü tarihi ile ilgili olarak eski muhtar Ali Ata ile görüştüm. Ali Ata’nın bildirdiğine göre:
Yayaların geçmesi için tahta köprü vardı. Bu köprü Koca Su (1939’u 1940 yılına bağlayan yılbaşı gecesi derenin taşması.) geldiğinde yıkıldı. 1956 yılına kadar Mustafakemalpaşa Çayı’nın karşısına geçmek için köy kayığı kullanılıyordu. Köy kayığını Hayri Sert ve Korel Mustafa adlı köylümüz çalıştırdı. Geçenlerden hak adı altında cüzi bir ücret alırdı.
Bu kayıktan önce sadece yayaların geçtiği tahta bir köprü vardı. Köprü, ‘Koca Su’ adı verilen 1939’u 1940’a bağlayan yılbaşı gecesi yıkıldı. Köylüler tarlalarını sürmek, ürün hasat etmek için Mustafakemalpaşa Çayı’ndan karşıya geçmek zorundadırlar. Bu zaruretten dolayı köylüler Muhtar İsmail Ata ve babası Halil İbrahim Ata ile köprüyü yapmaya başlarlar. Karacabeyli Rıza Usta köprüyü yapım işini üstlenir. Köprünün ağaçları Devecikonak’tan Mustafakemalpaşa Çayı suyolu ile köye getirilir. Sudan alınır, el hızarı ile biçilir. Ali Osman (Ayaz) dede hızar ustası idi. Uzun tomruklar kiriş olarak kullanıldı.. Köprünün ayak kazıkları Rıza usta tarafından kalıplara dökülmüş, beton kazıklar şahmerdan ile çakılmıştır. Köprünün her ayağında beş kazık vardır. Ana kirişler altı metrelik tomruklardan oluşmaktadır. Köprü 80 metre uzunluğunda, sekiz ayaklı, dokuz gözlü ve tek şeritli olarak inşa edilmiştir.
1968 yılında muhtar seçilen Ali Ata yıllar sonra köprüye geldiğinde bir hayli duygulandı. Baba muhtar İsmail Ata, köprünün yapımında önder de dedesi Halil İbrahim Ata idi. Muhtar Ali Ata 1970’li yıllarda köprünün ahşap kısımları çürümeye başladığından Bursa Özel İdare Müdürlüğüne müracaat ederek, köprüde tadilat yapmak ister. Bursa Özel İdare Müdürlüğü tarafından puturel demir tahsisi yapılır. Bursa Köy Hizmetleri Müdürlüğü tarafından Karabük Demir Çelik Fabrikası’ndan demir almak için tır tahsis edilir. Muhtar Ali Ata da Karabük’e giderek köprü için gerekli olan puturel demirleri alır, köprüye getirir. Köy Hizmetleri Müdürlüğü tarafından gönderilen ustalar tarafından alınan bu demirler yerine konularak kaynak yapılır. Bir ara orta direklerden bir tanesi yıkılır. Yerine demir kazıklar çakılarak, köprünün ulaşıma devam etmesi sağlanmıştır.
Zamanla sel suları ile köprü giriş ve çıkışlarında oluşan hasarlar köylüler tarafından imece usulüyle giderilmiştir.
1999-2004 arası muhtarlık yapan Ali Hikmet Kurt ile 26 Haziran 2025 tarihindeki görüşmede:
“2001 yılında İbrahim Dinç adlı vatandaş ağaç vererek köprünün çürüyen ağaçlarını köy halkı ile birlikte değiştirdik. 2002 yılında Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü’nden tahsis edilen ağaçlarla köprünün yüzde seksen ağaç aksamını değiştirerek ulaşıma tekrar açtık. Sağlamlaştı ancak yine ağır tonajlı araçlar köprüden geçerse tehlikeli olacaktı. Köy korucusu Muammer Yıldırım köprübaşında bekleyerek, ağır tonajlı araçları köprüden geçmesi önlemeye çalıştı.
Her ne kadar müsaade edilmese de 2000 yıllarda ağır tonajlı araçlar geçmeye başlar, köprü bu yüke dayanamaz. Zamanın muhtarı Ali Hikmet Kurt, Bursa Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü’ne müracaat eder. Bursa Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü teknik ekibi inceleme yapar. Ali Hikmet Kurt muhtarlığı süresince köprünün yapılması için çok emek vermiştir.
Bursa Köy Hizmetleri İl Müdürlüğü’nce köprünün yakınlarına beton köprü yapılır. 2006 yılının Ekim ayında Bursa Milletvekilleri Zafer Hıdıroğlu ile Şerif Birinç, Kaymakam Adem Saçan, köy muhtarı Ali Savaş, belde belediye başkanları, kurum amirleri ve vatandaşları katılımıyla hizmete açılır. 1956 yılında yapılarak hizmet yapan eski köprü ulaşıma kapatılmıştır.
16 Ağustos 2021 tarihinde gittiğimizde köprü yoluna döşenen kalaslar artık çürümüş, eski köprü girişi demir kapı ile kapatılmıştı.
KAYNAK KİŞİLER: Ali Ata (Eski muhtar), Mustafa Tanık, Mustafa Aydın, Sami Köse, Ayhan Şen (Muhtar), Ali Hikmet Kurt (Eski muhtar), Mustafa Kara
Rasim Balaban-Emekli Öğretmen, Yerel Kültür Araştırmacısı
