Edep: Terbiye, kavlen ve fiilen insanlara lütuf ile muamele etmek, güzel ahlak, usluluk, hayâ, Resule uygun hareket, utanılacak şeylerden insanı koruyan meleke olarak tarif edilebilir.
Edepten mahrum kalan, cümle hayırlardan mahrum kalır. Hasan el Basri der ki; “Edebi olmayanın ilmi, sabrı olmayanın dini, iffet ve korkusu olmayanın Hakk’a bağlılığı yoktur.” Unutmamak gerekir ki; “İnsanoğluyla hayvan arasındaki fark edeptir. Eğer insanoğlunun edepten nasibi yoksa insan değildir.”
Beyan edilir ki;
“Ehl-i irfan meclisinde arayıp kıldım talep.
Her hüner makbul imiş, illa edep illa edep.”
Bu haslet, toplumumuzda bugün buharlaşmıştır. Zira hemen hemen tüm kadın ve erkeklerin davranışları, kılık kıyafetleri edep dışıdır.
“Bir insanda olmayınca hayâ ile edep.
Okusa da âlim de olsa, yine merkep, yine merkep.” (Necip Fazıl)
Kaygusuz Abdal der ki:
“Edep gerektir Kula
Ta işi temiz ola
Edepsiz girme yola
Var edep, öğren edep.”
Malum, her şey çoğaldıkça ucuzlar, ancak edep çoğaldıkça pahalı hale gelir. Unutmamak gerekir ki, bütün günahların membaı edepsizliktir, yalan, haset, hırs, gurur ve kibirden neşet eder.
Çıplaklık, saygısızlık, görgüsüzlük, başkalarını rahatsız etmek, sınırsız özgürlük bizim medeniyetimiz değildir. Hepimiz edebe çok nem vermeliyiz, çünkü edepsiz toplumlar yıkılmaya önem adaydır. Mehmet Akif Ersoy der ki:
“Şarka bakmaz, garbı bilmez, görgüden yok vâyesi
Bir kızarmaz yüz, yaşarmaz göz, bütün sermayesi.”
Makalemizden rahatsızlık duyan da olabilir, maksadımız hiç kimseyi ötekileştirmek değil edepten bahsediyoruz. Maneviyatı çoraklaşmış insanlardan takdir beklemiyoruz. Edepsiz insanlardan uzak durmak, onların azgınlaşmasına neden olur. Onlar taşkınlıklarına devam ettikçe, biz de ‘illa edep illa edep’ demeye devam edeceğiz. Çünkü neslimize bırakacağımız en değerli şey, edep ve terbiyedir.
Hz. Mevlana der ki:
“İnsanın ilim ve edebi en büyük varlığıdır. Çünkü edep eskimez, çürümez, kaybolmaz.”
Sonuç olarak, fazilet ve irfan sahibi olanlar zahiri süslere ehemmiyet vermezler. Selam, sevgi, saygı, doğru yola uyanlara olsun.
NOT: Türk’ün ilk er meydanı; tarihin, kültürün, doğanın, sporun kenti, kadim şehir Elmalı’da, 6-7-8 Eylül 2024 tarihlerinde yapılacak olan 672. Yeşil Yayla Elmalı Yağlı Pehlivan Güreşlerine ve CW Enerji Yağlı Güreş Ligi 6. ve son etabına tanıklık yapmak için bugün ‘Bismillah’ deyip yola çıkıyorum.
